Tin tức

» Dệt may Việt: Liên kết chuỗi để chủ động nguồn lực

Theo VITAS, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu dệt may lớn thứ năm trên thế giới, là ngành kinh tế mũi nhọn, dẫn tốp đầu cả nước về kim ngạch xuất khẩu. Với gần 4.000 doanh nghiệp, thu hút 2,5 triệu lao động, năm 2012, ngành dệt may đã tạo doanh thu gần 20 tỷ USD, chiếm khoảng 15% GDP cả nước. Riêng sáu tháng đầu năm nay, dệt may xuất khẩu đạt 8,8 tỷ USD, tăng hơn 14% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Bùi Xuân Khu, Trưởng Ban cố vấn VITAS nói, tổng giá trị xuất khẩu dệt may cả nước trong năm 2012 đạt 17 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu vào thị trường Mỹ chiếm 50%, Nhật Bản 12%, Hàn Quốc 6% tổng kim ngạch. Hiện, thuế suất trung bình của dệt may Việt Nam vào Mỹ là 17,5%; EU là 9,6%. Khi tham gia TPP, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam được hưởng thuế suất 0%.

Tuy nhiên, để được hưởng thuế suất 0%, các doanh nghiệp dệt may phải áp dụng công thức “từ sợi trở đi”. Điều này có nghĩa các khâu đoạn từ kéo sợi, dệt – nhuộm – hoàn tất và may phải được làm tại Việt Nam.

Chính điều này đã gây ra nhiều trở ngại cho ngành dệt may Việt Nam, bởi phân khúc dệt – nhuộm – hoàn tất đang là nút thắt “cổ chai” của toàn ngành. Hệ quả là phụ thuộc lớn vào nguồn cung nguyên liệu (chủ yếu là vải) từ nước ngoài, chiếm gần 88% tổng nhu cầu, phần lớn những nước mà Việt Nam nhập nguyên liệu lại không nằm trong khối TPP.

Để tháo gỡ khó khăn trên, theo VITAS, các bên tham gia đàm phán đã đưa ra sáng kiến áp dụng có thời hạn giải pháp “nguồn cung thiếu hụt”, cho phép ngành dệt may của các nước trong khối (chủ yếu là Việt Nam, Malaysia, Mexico) tiếp tục mua nguyên liệu từ bên ngoài khối để sản xuất hàng may mặc xuất vào khối các nước trong TPP với mức thuế suất 0% nhưng chỉ trong thời hạn nhất định (dự kiến là ba năm).

Hết thời hạn trên thì phải áp dụng công thức “từ sợi trở đi”. Sáng kiến này được coi là động lực giúp thúc đẩy sản xuất hàng dệt (bao gồm cả kéo sợi) trong nội khối TPP mà đặc biệt là tại Việt nam.

Bà Nguyễn Thị Bích Liên, Phó Giám đốc Công ty may công nghiệp Đồng Nai đặt vấn đề: “Khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam là phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nước ngoài. Hết thời hạn “nguồn cung thiếu hụt”, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy VITAS, các bộ ngành cần có chiến lược lâu dài để phát triển vùng nguyên liệu một cách bền vững”.

Bà Liên cũng cho rằng: “Hiện tại, việc nhập nguyên liệu nhanh gọn hơn mua nguyên liệu trong nước. Mua nguyên liệu trong nước giá cao hơn, thời gian giao hàng chậm, thời gian gửi mẫu lâu ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất. Hiện nay đã khó rồi, khi tham gia TPP chắc chắn càng khó hơn”.

Theo các doanh nghiệp, mặc dù đạt doanh thu lớn nhưng giá trị gia tăng tạo ra trong nước không nhiều do lệ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu và nặng về phương thức gia công. N

Năm 2012 cả nước có 5,1 triệu cọc sợi, hằng năm sử dụng khoảng 820 ngàn tấn nguyên liệu (bông tự nhiên chiếm 420 ngàn tấn, xơ các loại chiếm 400 ngàn tấn). Thế nhưng Việt Nam phải nhập khẩu bông 415 ngàn tấn (chiếm 99%), bông trong nước chỉ đáp ứng được 1%, tương đương 5.000 tấn. Về xơ các loại thì nhập khẩu 220 ngàn tấn, chiếm 54%.

Chưa hết, khó khăn còn nằm ở chỗ là không có vải để sản xuất. Cả năm 2012, các doanh nghiệp may Việt Nam sử dụng khoảng 6,8 tỷ mét vải, tổng lượng vải sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 0,8 tỷ mét. Các doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu sáy tỷ mét, chiếm 88%.

Từ những khó khăn trên, doanh nghiệp bày tỏ sự quan ngại tới phát triển bền vững của DN Việt bởi quá thiếu nguyên liệu trong nước dẫn đến phụ thuộc “hoàn toàn” vào nhập khẩu; thiếu thiết bị, công nghệ, lệ thuộc vào nhiều gia công; bên cạnh đó thị trường trong nước nhỏ, bị canh tranh gay gắt của một số quốc gia mới nổi trong ngành dệt may về lao động giá rẻ.

Ông Vũ Ngọc Thuần, Giám đốc Công ty may Đồng Tiến, trụ sở tại TP Biên Hòa (Đồng Nai) băn khoăn: “Ngoài nguyên vật liệu thiếu, tỷ lệ nội địa hóa máy móc của các doanh nghiệp còn thấp, địa phương có xu hướng không mặn mà thu hút các ngành dệt nhuộm vì sợ ô nhiễm môi trường”.

Phó Tổng Thư ký VITAS Nguyễn Văn Tuấn cho rằng, khi Việt Nam tham gia TPP cơ hội nhiều nhưng thách thức cũng không ít. Nước ta nằm ở một trong ba trung tâm dệt may lớn nhất thế giới là: Trung Quốc; ASEAN (trong đó có Việt Nam) và các nước nằm trong khu vực TBIP (gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan). Ngoài ra, thị trường may mặc trên giới vẫn tiếp tục gia tăng về giá trị trong thời gian tới. Nếu chúng ta nắm bắt được cơ hội thì đây là một điều kiện tốt.

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, giải pháp để phát triển ổn định khi Việt Nam tham gia TPP là phải liên kết chuỗi để chủ động nguồn lực, thiết bị công nghệ và thị trường; đầu tư vào vào khâu dệt – nhuộm – hoàn tất để giải quyết “nút thắt cổ chai” của ngành dệt may; gia tăng giá trị bằng cách giảm dần gia công; tiếp tục mở rộng thị trường và phát triển ngành công nghệ may thời trang.

(Nguồn từ: Vinatex)